Węglany

Węglan magnezu MgCO₃

Magnezja biała, magnesia alba; biały proszek, ulegający rozkładowi w wysokiej temp.: MgCO₃ MgO + CO₂ . Trudno rozpuszczalny w wodzie: w temp. 18^oC 9,4mg w 100cm³ , łatwiej rozpuszczalny w wodzie zawierającej CO₂. Podczas gotowania w wodzie przechodzi w hydroksowęglan Mg₄(OH)₂(CO₃)₃ *3H₂O . Otrzymywany w wyniku reakcji węglanu sodu z siarczanem magnezu w roztworze. Stosowany do produkcji innych soli magnezu, wyrobu atramentów, w przemyśle szklarskim, gumowym jako pigment, lecznictwie jako środek odkwaszający i przeczyszczający, kosmetyce do wyrobu pudrów, proszków do zębów, itp.

Węglan sodu Na₂CO₃

Inne nazwy: soda, soda amoniakalna, soda kalcynowana. Węglan sodu jest białym, krystalicznym, higroskopijnym proszkiem, topiącym się w temp. 853^oC. Jest rozpuszczalny w wodzie (w temp. 0^oC 7,1g w 100cm³ , w temp. 100^oC 45,5g w 100cm³), tworzy hydraty, z których najważniejszy jest Na₂CO₃ * 10H₂O (tzw. soda krystaliczna), roztwory wodne wskutek hydrolizy mają odczyn silnie alkaliczny. W przyrodzie występuje w jeziorach sodowych (np. Owens Lake w Kalifornii, Magadi w Afryce Wschodniej) oraz w popiołach roślin morskich. Węglan sodu jest otrzymywany przemysłowo metodą amoniakalną Solvaya: roztwór wodny chlorku sodu (solankę) nasyca się amoniakiem, a następnie dwutlenkiem węgla: NaCl + H₂O + NH₃ + CO₂ NaHCO₃ + NH₄Cl. Z roztworu strąca się słabo rozpuszczalny wodorowęglan sodu, który następnie jest poddawany prażeniu: 2NaHCO₃ Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O. Powstający CO₂ kieruje się z powrotem do procesu, amoniak odzyskuje się działając na roztwór chlorku amonu mlekiem wapiennym: 2NH₄Cl + Ca(OH)₂ CaCl₂ + 2H₂O + 2NH₃ . Zastosowanie: do produkcji saletry sodowej, szkła, celulozy, papieru, mydła, środków piorących, w hutnictwie żelaza do odsiarczania oraz do zmiękczania wody. Zobacz również sodę oczyszczoną. Jest dodawany do żywności jako regulator kwasowości - symbol E 500a.

Węglan wapnia CaCO₃

Kreda, marmur; w przygotowaniu.

Wodorowęglany

Wodorowęglan sodu NaHCO₃

Kwaśny węglan sodu, soda oczyszczona, soda do pieczenia, bikarbonat; bezbarwna substancja krystaliczna, w temp. 50^oC zaczyna się rozkładać: 2NaHCO₃ Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O , w temp. 300^oC rozkład jest całkowity. Rozpuszcza się w wodzie: w temp. 20^oC 9,6g/100cm³, odczyn roztworu jest słabo alkaliczny. Otrzymywany jest przez wprowadzenie dwutlenku węgla do nasyconego wodnego roztworu węglanu sodu Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O 2NaHCO₃ . Jest produktem pośrednim przy otrzymywaniu sody metodą Solvaya. Stosowany jako proszek do pieczenia, regulator kwasowości (symbol E 500b), do wyrobu napojów, w lecznictwie, analizie chemicznej i gaśnicach pianowych.