 |
 |
Wodorki
Amoniak
NH3
Azan; bezbarwny gaz o przenikliwym zapachu, temp. topnienia -77,7oC,
temp. wrzenia -33,4oC, bardzo dobrze rozpuszczalny w wodzie (1142dm3 NH3 w
1dm3 H2O w temp. 0oC). W temp. wrzenia moment
dipolowy amoniaku wynosi 1,48 D, a przenikalność elektryczna 22. W atmosferze
powietrza lub tlenu amoniak spala się (temp. zapłonu 780oC) żółtawym
płomieniem na azot i wodę. Podczas przepuszczania
mieszaniny amoniaku z powietrzem (lub tlenem) przez rozżarzoną siatkę platynową
powstaje tlenek azotu NO i woda: 4NH3 +
5O2 4NO + 6H2O (reakcja ta stanowi pierwszy etap przemysłowej
metody otrzymywania kwasu azotowego). W
podwyższonej temp. amoniak ma właściwości redukujące. Redukuje m.in. tlenki
niektórych metali do wolnych metali, np.: 3CuO + 2NH3 3Cu +
3H2O + N2 . Reaguje z kwasami tworząc sole amonowe:
2NH3aq + H2CO3
(NH4)CO3 . W roztworach wodnych amoniaku zachodzi reakcja
NH3 + H2O NH4+ + OH- .
Stała równowagi tej reakcji wynosi 1,8*10-5, zatem amoniak jest dość
słabą zasadą. Skroplony jest cieczą zasocjowaną przez wiązania wodorowe. W ciekłym
NH3 rozpuszcza się wiele związków; zarówno nieorganicznych, jak i
organicznych. Dobrze rozpuszczają się sole amonu oraz azotany i jodki, natomiast
fluorki, chlorki, tlenki i wodorotlenki metali są źle rozpuszczalne. Sole ulegają w
amoniaku dysocjacji elektrolitycznej. Litowce i berylowce rozpuszczają się w
amoniaku bez wydzielenia wodoru, tworząc roztwory dobrze przewodzące prąd
elektryczny, np. sód tworzy ciemnoniebieski roztwór (brązowy przy większych
stężeniach sodu), z którego po pewnym czasie w obecności katalizatora wytrąca się
amidek sodu i wydziela się wodór. Ze związków organicznych w NH3
rozpuszczają się tylko te, które zawierają w cząsteczkach atomy pierwiastków silnie
elektroujemnych, np.fenole, alkohole, estry, etery, amidy, związki nitrowe. Nie
rozpuszczają się natomiast węglowodory, benzen rozpuszcza się
nieznacznie. Zastępując w amoniaku atomy wodoru atomami metali otrzymuje się
amidki, np.KNH2, imidki, np. BaNH, PbNH oraz azotki, np.
Ca3N2. Znane są również pochodne amoniaku zawierające atomy
fluorowców, np. chloroamina NH2Cl, trójjodek azotu NI3.
Amoniak otrzymuje się podczas bezpośredniej syntezy z pierwiastków 3H2 +
N2 2NH3 , a w laboratorium - działając NaOH na sole amonu.
Amoniak jest stosowany do produkcji kwasu azotowego,
sody metodą Solvaya, soli amonowych (stosowanych
często jako nawozy sztuczne), mocznika, cyjanowodoru, włókien sztucznych oraz jako
czynnik chłodzący w urządzeniach chłodniczych.
Hydrazyna
N2H4
Jest bezbarwną cieczą posiadającą zapach podobny do amoniaku;
topi się w temp. 1,4oC, wrze w 183oC, bez dostępu powietrza
jest trwała. Miesza się we wszystkich stosunkach wodą
i alkoholem, tworzy hydrat
N2H4*H2O. Pod wpływem ogrzewania ulega rozkładowi:
3N2H4 4NH3 + N2 . Posiada silne właściwości
redukujące; łatwo utlenia się do azotu i wody, w suchym tlenie zapala się
samorzutnie, reaguje z fluorowcami, np. N2H4 + 2I2
N2 + 4HI . Wykazuje słabe właściwości zasadowe - z kwasami tworzy sole
hydrazyniowe zawierające kation [N2H5]+.
Otrzymywana przez działanie na amoniak chloranem(I) sodu w obecności żelatyny jako
katalizatora: NaOCl + NH3 NaOH + NH2Cl , NH2Cl +
NH3 N2H4 + HCl . Stosowana w laboratoriach jako
środek redukujący, w mieszaninie ze stężonym nadtlenkiem wodoru jako paliwo
rakietowe, do produkcji chemikaliów dla rolnictwa, materiałów wybuchowych, jako
składnik wywoływaczy fotograficznych i inhibitor korozji.
Siarkowodór
H2S
Suflan w przygotowaniu.
|
 |
 |