Ciekawe doświadczenia chemiczne, część 4
Reakcja glinu z wodąSprzęt: probówka, lejek, zlewka, blaszka aluminiowa (10mm x 5mm), wkraplacz, sucha szmatka. Odczynniki: chlorek rtęciowy, kwas solny. Opis doświadczenia: Wkraplaczem spuść na kawałek blaszki aluminiowej 2 krople rozcieńczonego kwasu solnego i 3 krople roztworu chlorku rtęciowego (silna trucizna!), a następnie wetrzyj (szmatką) tą substancję, aż powierzchnia blaszki stanie się sucha. Blaszka pokryła się amalgamatem: Al + nHg AlHgn . Teraz blaszkę wrzuć do zlewki z wodą, a następnie nakryj ją lejkiem. Na lejek nałóż probówkę wypełnioną zimną wodą. Przez wytworzenie amalgamatu na powierzchni blaszki usunięta została pasywna warstwa tlenku glinowego. W wyniku zetknięcia glinu (a nie tlenku glinowego) z wodą zachodzi reakcja chemiczna, w wyniku której wydziela się wodór. Wodór zbierz w probówce, a następnie spal (będzie towarzyszył temu charakterystyczny "szczęk" - przyp. P.G.). Reakcja krzemionki z magnezemSprzęt: probówka, palnik denaturowy, zlewka. Odczynniki: czysty piasek, sproszkowany magnez, kwas solny rozcieńczony wodą w stosunku objętościowym 1:1. Opis doświadczenia: Zmieszaj w próbówce czysty piasek z drobno sproszkowanym magnezem w stosunku masowym 1:1, a następnie ogrzewaj tą mieszaninę w płomieniu palnika aż do rozżarzenia się zawartości probówki. Po ostygnięciu rozbij probówkę i otrzymany produkt wsyp do wysokiej zlewki napełnionej w 1/4 rozcieńczonym kwasem solnym. Widać efektowne zapalenie się ubocznego produktu reakcji - krzemowodoru. Ciemnoszare grudki na dnie zlewki to krzem. Badanie właściwości dekstrynSprzęt: łyżka do spalań, palnik denaturowy, zlewka. Odczynniki: mąka pszenna, jodyna lub roztwór I2 w KI. Opis doświadczenia: Odrobinę mąki pszennej (na łyżce od spalań) ogrzewaj w płomieniu palnika aż do pojawienia się żółtopomarańczowego zabarwienia . Zbadaj smak próbki dekstryny i porównaj go ze smakiem skórki od chleba i kleju do znaczków pocztowych. Rozpuść dekstrynę w wodzie i do otrzymanego roztworu dodaj kroplę jodyny lub roztworu I2 w KI. Otrzymywanie pasty do zębówSprzęt: siatka azbestowa, trójnóg, palnik denaturowy, bagietka, moździerz, 4g sproszkowanego mydła, krople miętowe. Odczynniki: 7g gliceryny, 1g węglanu magnezu, 8g węglanu wapnia (świeżo strącany). Opis doświadczenia: Sproszkowane mydło (otrzymane przez zestruganie nożem kawałka dobrze wysuszonego mydła) 7g gliceryny i 2cm3 wody zmieszaj w zlewce lekko ogrzewając. Tworzy się `galaretka', którą po ostudzeniu ugnieć w moździerzu z 1g MgCO3 i 8g CaCO3. W końcu dodaj odrobinę kropli miętowych i dobrze utrzyj. Otrzymanie eteruSprzęt: probówka z korkiem, rurka szklana, zlewka, probówka z utrąconym dnem, palnik denaturowy. Odczynniki: 4cm3 alkoholu etylowego, 4 cm3 stężonego kwasu siarkowego. Opis doświadczenia: Aby otrzymać eter, do probówki I aparatury pokazanej poniżej wlej 4 cm3 stężonego kwasu siarkowego z taką samą ilością czystego alkoholu i ogrzewaj ostrożnie tak długo, aż w nasadce II chłodzonej jak najdokładniej wodą z lodem zbierze się 1 do 2 cm3 destylatu. Destylat jest łatwopalny i odbiera dużo ciepła przy parowaniu. Gdy wlać do niego kilka kropel wody, tworzą się dwie warstwy, a po dodaniu dużej ilości wody eter rozpuszcza się. (Przy tym doświadczeniu należy zachować bardzo dużą ostrożność, gdyż eter jest znany ze swej wyjątkowej łatwopalności. Rozsądnym posunięciem jest użycie krytej maszynki elektrycznej zamiast palnika. - przyp. P.G.)
Opisy doświadczeń i ilustracje nadesłał Tomasz Bąkowski |
||||||||||||||||